"Çayın faydaları nelerdir"

Çay içmenin yararları, hasta olduğunuzda daha iyi hissetmenin ötesine geçer.

Yorum Ekle

Çay içmek beyin sağlığının korunmasına, kalp sağlığının iyileştirilmesine ve hatta bazı kanser türlerinin önlenmesine yardımcı olabilir. Şimdi çayın sağlık faydalarından bazılarına birlikte göz atalım… Çayın faydaları nelerdir. İşte cevabı…

Çay, dünyanın en sevilen içeceklerinden biridir ve insanların neredeyse yüzde 80’i tüketir. Çayın etkileyici sağlık yararları arasında kalp sağlığını artırma, stresi düşürme, yüksek kolesterolü azaltma, ağız sağlığını iyileştirme, kemik sağlığını artırma, uyanıklığı arttırma ve ishal ve sindirim sorunlarını önleme yeteneği yer alıyor. Aynı zamanda kan dolaşımını artırır, yüksek tansiyonu düşürmeye yardımcı olur ve astım semptomlarını azaltır. Antibakteriyel ve antioksidan özellikleriyle bilinen çayın faydaları hakkında merak edilen tüm detayları haberimizde sizler için derledik.

Çay Hakkında

Çay, dünyada en sık tüketilen içeceklerden biridir. İki ana çay kategorisi vardır: gerçek çaylar ve bitkisel çaylar. Ayrıca, gerçek bir çay tabanını bitkisel infüzyonlarla birleştiren aromalı çaylar vardır. Camellia sinensis olarak bilinen çay bitkisinin yaprakları kullanılarak gerçek çaylar yapılır.

Günümüzde ticari amaçla üretimi yapılan birbirinden farklı üç tip çay vardır. Bunlar: siyah, yeşil ve oolong çaydır. Dünya çapında üretilen çayın; % 76'sını siyah çay, yüzde 22'sini yeşil çay ve yüzde 2'sini oolong çay oluşturmaktadır. Siyah çay üretimi; soldurma, kıvırma, enzimatik oksidasyon ve kurutma aşamalarından oluşurken, yeşil çay üretimi yüksek sıcaklık ve buharla şok soldurma, kıvırma ve kurutma, oolong çay üretimi ise hafif kıvırma, enzimatik oksidasyon ve kurutma aşamalarından oluşmaktadır.

Çayın Besin Değeri

100 g çayda aşağıdakiler bulunur:

Su: 99.7 g

Enerji: 1 kcal

Protein: 0 g

Toplam yağ: 0 g

Karbonhidrat: 0.3 g

Lif: 0 g

Toplam şeker: 0 g

Kalsiyum: 0 mg

Demir: 0.02 mg

Magnezyum: 3 mg

Fosfor: 1 mg

Potasyum: 37 mg

Sodyum: 3 mg

Çinko: 0.02 mg

C vitamini, toplam askorbik asit: 0 mg

Tiamin: 0 mg

Riboflavin: 0.01 mg

Niasin: 0 mg

B-6 Vitamini: 0 mg

Folat, DFE: 5 µg

B-12 Vitamini: 0 µg

A Vitamini, RAE: 0 µg

A Vitamini, İÜ: 0 İÜ

E Vitamini (alfa-tokoferol): 0 mg

D Vitamini (D2 + D3): 0 µg

D vitamini: 0 IU

K Vitamini (filokinon): 0 µg

Yağ asitleri, toplam doymuş: 0 g

Yağ asitleri, toplam tekli doymamış: 0 g

Yağ asitleri, toplam çoklu doymamış: 0 g

Yağ asitleri, toplam trans: 0 g

Kolesterol: 0 mg

Kafein: 20 mg

Çayın Faydaları

Çayın sağlık açısından faydalarından bazıları şunlardır:

Kalp hastalıklarını önler

Siyah çayda bulunan yüksek miktardaki flavan-3 ols, flavonoller, theaflavinler ve gallik asit türevleri, kalp hastalarında koroner arter fonksiyon bozukluklarının onarılmasına yardımcı olur. Ayrıca, felç, ateroskleroz ve diğer kardiyovasküler durumlara yol açabilecek kan damarlarının anormal işleyişini tersine çevirir . Bu nedenle, çay içenlerin kalp hastalıklarına yakalanma riski düşüktür.

Kanser riskini azaltır

2014’te yapılan bir araştırma, siyah çay alımının cilt, prostat, akciğer ve meme kanserine karşı antikanser potansiyeli olabileceğini öne sürüyor. Başka bir çalışmada ise, çay polifenollerinin güçlü bir serbest radikal temizleme etkisinin olduğunu ve çay tüketiminin tümör oluşumunu inhibe ettiği bulunmuştur. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda, çay bileşiklerinin cilt, akciğer, ağız boşluğu, yemek borusu, mide, karaciğer, prostat ve diğer organların karsinojenezini azaltmaya yardımcı olduğunu göstermiştir. Siyah çay içen kadınlarda yumurtalık kanseri riskini düşürdüğü belirtilmiştir.

Diyabet riskini düşürür

Uzun süreli çay tüketimi, düşük açlık kan glikoz seviyeleri ve daha düşük tip 2 diyabet oranları ile ilişkilidir . Siyah çaydaki başlıca biyoaktif bileşikler glisemik indeksi düşüren polifenollerdir.

Ruh sağlığını destekler

Düzenli çay tüketimi, düşük nörolojik hastalık riski ve azalan stres seviyesi ile ilişkilendirilmiştir. Yeşil çay tüketimi, Parkinson hastalığı ve Alzheimer gibi beyin hastalığına bağlı bilişsel düşüşün önlenmesinde de umut verici olduğunu göstermiştir. Çay stresi azaltabilecek ve zor bir günün ardından dinlenmenize yardımcı olacak doğal sakinleştirici etkiler sunar. Çay, sağlıklı hücrelere zarar verebilecek oksidatif stresi önlemeye çalışan antioksidanlar içerir. Çaydaki antioksidanlar, kirlilikten ve oksidatif strese neden olan diğer faktörlerden kaynaklanan serbest radikalleri ortadan kaldırır. Oksidatif stres demans ve depresyon ile ilişkilendirilmiştir. Antioksidanlar ayrıca zihinsel sağlık sorunlarına neden olabilecek toksinlerin vücuttan temizlemesine yardımcı olur. Çay içenlerin, daha düşük stres seviyelerine sahip oldukları ve düzenli tüketim ile genel sağlığı iyileştirdiği gösterilmiştir.

Sindirime yardımcı olur

Çay, sindirimi kolaylaştırmaya yardımcı olur. Mide bulantısı ile ishal arasında değişen bir dizi sorunu tedavi edebilir. Çay ayrıca, bağırsak iltihabını azalttığı gösterilen tanenleri de içerir. Bu, mide kramplarını yatıştırmaya ve irritabl barsak sendromunu tedavi etmeye yardımcı olabilir.

Enerji arttırır

Yüksek kafein içeriği olan diğer içeceklere göre siyah çayda bulunan düşük kafein oranı kan akışına yardımcı olurken, beyin fonksiyonlarını da güçlendirir. Ayrıca metabolizma ve solunum sistemiyle kalp ve böbrekleri de uyarır.

Anti bakteriyel aktivite

Çay polifenolleri, antibakteriyel etkinlikleriyle bilinir. Çalışmalar, siyah çayın Helicobacter pylori enfeksiyonu riskini azalttığını gösteriyor.

Ayak kokusuna son

Çayın ayak tedavisinde etkili olduğu bilinmektedir. Özellikle terleyen ve kokan ayak problemlerini giderir. Ayrıca gözenekleri kapatır ve sık terlemeyi önler. Soğutulmuş çay poşetlerini tıraş bıçağı kesiklerinde ve yanıklarda döküntüleri, kızarıklığı ve kaşıntıyı yatıştırmak için de kullanabilirsiniz.

Astımı rahatlatır

Genel olarak, sıcak ve demlenmiş çayların astımlı kişlerde rahatlama sağladığı bilinmektedir. Bu nedenle, siyah çayın astım hastaları için son derece yararlı olması sürpriz değildir, çünkü hava geçişini genişleterek daha kolay nefes almalarını sağlar.

Ağız sağlığını geliştirir

Siyah çay polifenoller içerir. Bunlar; anti-mikrobik ve bakteriyel özellikleri tükürük enzimleri üzerinde inhibe edici bir etkiye sahip olan kateçinler, flavonoidler ve tanenlerdir. Günlük şekersiz bir veya iki bardak çay tüketimi iltihabı azaltabilir, diş çürüklerini önleyebilir ve ağızda bakteri üremesini durdurabilir.

Parkinson hastalığını önler

Siyah çay Parkinson riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Siyah çay, nörodejeneratif hastalıkları önlemeye yardımcı olan polifenollere sahiptir.

Şişmiş gözleri rahatlatır

Soğutulmuş çay poşetleri, yüze veya gözlere uygulandığında, kafein içeriği nedeniyle yorgunluğun giderilmesine ve şişkinliğin azaltılmasına yardımcı olabilir. Çay poşetlerini buzdolabında saklayın ve şişmiş gözaltılarına uygulayın. Şişliğin sihirli bir şekilde kaybolduğunu görün.

Çayın zararları

Her gıdada olduğu gibi çayı da fazla tüketmek birtakım olumsuz etkilere neden olabilir. Herkesin metabolizması, genetik yatkınlığı ve alıştığı beslenme düzeni farklı olduğu için, çayın olası yan etkilerinden farklı dozlarda etkilenebilir. Bir başka deyişle, bazı insanlar 3 bardak çaydan sonra bazı yan etkileri yaşamaya başlarken, bazıları 5 bardak çaydan sonra yaşamaya başlayabilir. Bu nedenle kendinize neyin iyi geldiğini kendiniz denemeniz gerekmektedir.

1. Düşük demir emilimi

Çay, tanen ya da tannik asit adı verilen bir bileşik sınıfı açısından zengin bir içecektir. Tanenler, besinlerde bulunan demire bağlanarak sindirim sisteminden demirin engellenmesine neden olabilir. Bunun sonucunda, vücudunuzda demir eksiliği yaşanabilir. Dünyada gözlenen en yaygın mineral eksikliklerinin başında demir eksikliği gelir. Bu nedenle, düşük demir seviyeleri olanlar çay tüketimine dikkat etmelidir. Özellikle kahvaltıyla birlikte çay içtiğinizde, yediğiniz besinlerdeki demirin faydasını daha az görebilirsiniz.

Çalışmalar, hayvansal gıdalar içerisinde bulunan demirin çay içerisinde bulunan tannik asitle daha az etkileşim içerisinde olduğunu gösteriyor. Buna karşın bitkisel kaynaklardan elde edilen demirin emilimi tanenler tarafından daha fazla engelleniyor. Bu nedenle, vejetaryen hatta vegan diyet uygulayanların, ne kadar çay tükettiğine daha çok dikkat etmesi gerekiyor.

Çayın içerdiği tannik asit miktarı, çayın türüne ya da nasıl demlendiğine göre değişmekli birlikte, genel kanı 3 fincandan az çayın insanlar için güvenli olduğu yönündedir. Düşük demir miktarına sahipseniz ancak yine de çay içmekten hoşlanıyorsanız, ekstra bir önlem olarak öğünler arasında çay içebilirsiniz. Böylelikle yemek saatlerinde alınan demirin engellenmesi olasılığı azalacaktır.

2. Artan kaygı, stres ve huzursuzluk ve azalan uyku kalitesi

Çay yaprakları, doğal olarak kafein içerir. Aşırı kafein tüketiminin uykusuzluğa neden olduğu birçok kişi tarafından bilinse de, stres, kaygı ve huzursuzluk duygularının kafeinden kaynaklanabileceği çok az insan tarafından bilinmektedir. 240 ml. büyüklüğünde sıvı alan bir fincana konulan çay, demleme yöntemine göre 11 ila 61 mg. arasında kafein içerebilir.

Siyah çaylar, yeşil ve beyaz çeşitlerden daha fazla kafein içerir ve çay ne kadar uzun süre demlenirse, kafein içeriği de o kadar yüksek olur. Her ne kadar bazı insanlar kafeine diğerlerinden daha duyarlı olsa da, çalışmalar günde 200 mg'ın altındaki dozların sayılan bu negatif etkilere neden olmadığını göstermektedir.

3. Baş ağrısı

Aralıklı kafein alımı belirli baş ağrısı tiplerini hafifletmeye yardımcı olabilir. Bununla birlikte, kronik olarak kullanıldığında, tam ters etkiler gösterebilir. Nedeni açıklanamayan kronik baş ağrılarında kafein tüketimi göz önünde bulunmalıdır. Bu nedenle çay ya da kahve gibi kafein içeren içecekler bir süre azaltılıp ya da kesilip durumun iyileşip iyileşmediği kontrol edilebilir.

4. Hamilelik komplikasyonları

Hamilelik sırasında çay gibi kafein içerek içeceklerin yüksek miktarda tüketilmesi düşük ve düşük bebek doğum ağırlığı gibi komplikasyon riskini arttırabilir.

Hamilelik sırasında kafeinin tehlikeleri hakkındaki veriler hala tam olarak belirlenmemiştir. Yine de hamilelik sırasında günlük kafein alımını 200 mg'ın altında tutmak faydalı olabilecek bir önlemdir.

Hamileyseniz ve kafein veya bitkisel çay alımınızla ilgili endişeleriniz varsa, sağlık uzmanınıza danışmalısınız.

5. Sindirim sistemi üzerindeki etkileri

Çay her ne kadar bağırsak sağlığına faydalı olsa da, özellikle aç karnına tüketilmesi bazı insanlarda bulantıya ve mide yanmasına neden olabilmektedir. Çayın olası zararlarının farkında olarak kendi alımınızı sınırlandırabilir, diyetinizde gereken ayarlamaları yapabilirsiniz.