"Deprem Sonrası Okula Başlayan Çocuklar İçin Ailelere Öneriler"

Beklenmedik aniden ortaya çıkan deprem gibi afet olaylarında yetiÅŸkinler gibi çocuklarda da bazı fizyolojik ve psikolojik belirtiler tetiklenebilmekte ya da önceden var olan semptomlar artabilmektedir. Ä°stanbul Okan Ãœniversitesi Hastanesi'nden Uzm. Kln. Psikolog Müge LeblebicioÄŸlu Arslan çocukların deprem sonrası okula baÅŸlama süreçleriyle ilgili önemli bilgilendirmelerde bulundu. Deprem sonrasında normalleÅŸmenin en önemli adımlarından okula baÅŸlama sürecinde çocukları ve yetiÅŸkinleri nelerin beklediÄŸi hakkında bilgi sahibi olmamız ve sürecin saÄŸlıklı bir ÅŸekilde sürdürülmesi adına son derece önemli olduÄŸunu söyleyen LeblebicioÄŸlu, çocuklar ve ergenlerin deprem gibi doÄŸal afetlerden yetiÅŸkinlere göre daha çok etkilendiÄŸini belirtti. 

Bu etkilerin önemine vurgu yapan Leblebicioğlu, Ancak bu etki düzeyi afete doğrudan ya da dolaylı olarak ne şekilde maruz kalındığı, yaşı, bakım verenin tutumları ve sosyal medyaya maruz kalma oranı gibi faktörlere göre değişebilmektedir. Her ne kadar doğal afetlerin çocuk ve ergen bireyler üzerindeki psikolojik etkisi Travma Sonrası Stres Bozukluğu TSSB gibi düşünülsede, her çocuğun afet sonrası aynı sorunu yaşayacağının düşünülmesi yanlış bir düşünce yapısı olacaktır. Çocuğun yaşadığı ona fazla gelen, taşıyamadığı her şey travma olarak adlandırılabilir. Travma sonrasında TSSB'nin yanı sıra, depresyon, uyum sorunları, öfke problemi, sürekli ağlama, okula gitme korkusu, ayrılık anksiyetesi, kazanılan becerilerin gerilemesi, fobiler ve patolojik yas afetlerden sonra çocuk ve ergenlerden sonra en sık görülen psikolojik etkiler olduğu söylenebilir diye konuştu.

Uzmandan Ailelere Tavsiyeler

•İlk adım okula baÅŸlayacak olan çocuÄŸu, deprem hakkında bilgilendirmektir. Yapılan en büyük hatalardan biri çocuÄŸa bir ÅŸey olmamış gibi davranmaya çalışmak, deprem kavramını açıklamamak olacaktır. Bu çocukların okula baÅŸladıklarında çevresindekiler tarafından doÄŸrudan ya da dolaylı olarak var olan gerçekliÄŸe bir anda savunmasız bir ÅŸekilde maruz kalmalarına neden olabilir. ÇocuÄŸun güven duyduÄŸu kiÅŸiden ilk olarak mevcut duruma dair bilgi edinmesi son derece önemlidir. ÇocuÄŸun yaşına ve geliÅŸim düzeyine uygun yapılan somutlaÅŸtırmalar, çocuÄŸun travmatik olayı iÅŸlemesini kolaylaÅŸtırır. 

•Travmanın iÅŸlenebilmesinde rutinler büyük rol oynamaktadır. Çocuk için bu rutinlerin en önemli parçalarından biri okuldur. Deprem sonrası kaygılı çocuk okula gitmek istemeyebilir. Bu noktada hem ebeveynler hem de öğretmenler çocuÄŸun duygularını görebilmeli, kaygısını giderecek somutlaÅŸtırma ve güvendesin mesajlarıyla duygularıyla baÅŸ edebilmesine yardımcı olan bir rol üstlenmelidir. 

•Okula baÅŸlayacak olan çocuk bu süreçte ailesiyle birlikte uyumak isteyebilir. Aile çocuÄŸun ihtiyacını akut dönemde reddetmeden ÅŸu ÅŸekilde giderebilir, Åžu anda korkuyor olabilirsin bu sebeple birlikte uyumak istiyor olabilirsin. Bir süre birlikte uyuyabiliriz. gibi geri bildirimlerle ancak sonrasında yavaÅŸ yavaÅŸ ayrışma saÄŸlanarak çocuÄŸun kendisini güvende hissetmesine yardımcı olunabilir. 

•Çocuğun güven duygusunun yeniden oluşturabilmesi için Afet anında evde ve okulda ne yapılmalı. Güvenli alanlar neresi, çocukla paylaşılmalı ve gösterilmelidir. Bu noktada şu anda güvendesin ve burası güvenli mesajının verilmesi son derece önemli.

•Aile içerisinde duyguların rahatlıkla ifade edilebiliyor olması son derece önemli. Ev içerisinde duygularını ifade eden çocuk, okulda da ifade edebilen çocuÄŸa dönüşecektir. Korkusunu ve kaygısını dile getirmekte güçlük yaÅŸayan çocuk okula baÅŸladığında huzursuz olabilir, okula gitmek istemeyebilir ya da konsantrasyonda güçlük yaÅŸabilir. Duygu ifadesi çocuÄŸun travmayı iÅŸleyebilmesini kolaylaÅŸtırır. Tam tersi olan  Erkek adam korkmaz. Kocaman adam oldun aÄŸlıyorsun. Sen ablasın. gibi ifadelerden kaçınılmalıdır. Bu ifadeler çocuÄŸu anlaşılmamış hissettirerek çocuÄŸun duygularını bastırmasına ve travmayı iÅŸlemede zorlanmasına neden olacaktır. 

•ÇocuÄŸunun okula gitmesi konusunda kaygı duyan ebeveynlerin çocukları da okula gitmekte zorlanabilir. Çünkü duygular bulaşıcıdır. Dolayısıyla ebeveynlerin bu süreçte kendi duygularını düzenleyebiliyor olması oldukça önemlidir. Ebeveynin kendisi içinde zorlu olan bu süreçte mümkün olduÄŸunca korku, kaygı ve panik gibi duygusal dağılmaların çocuÄŸun yanında gerçekleÅŸtirmemelidir. 

•Duyguların bulaşıcılığı sadece ebeveyn çocuk ilişkisinde değil, okul-çocuk ilişkisinde de mevcuttur. Sınıf içerisinde yapılan grup çalışmaları örneğin, çocukların depremzedelere mektup yazması, yardım kolileri hazırlaması, birlikte resim yapmaları tüm sınıf içerisindeki çocukların aidiyet hissini, birlik, beraberlik ve güvenlik hissini yeniden yapılandırarak grup içi duygularını düzenlemesine yardımcı olacaktır.

•Travma sonrası akut dönemde gösterilen tepkiler beklendik ve normaldir. Ancak belirtilerin düzeyi giderek artıyorsa ve çocuÄŸun iÅŸlevselliÄŸini bozmaya baÅŸladıysa bu noktada ruh saÄŸlığı uzmanına baÅŸvurmanız doÄŸru olacaktır. 

Giriş: 23 Şubat 2023 | Güncelleme: 23 Şubat 2023 | Okunma: 383

Kaynak: Ela Yavuz Yaman