"Narsist kiÅŸilik bozukluÄŸunun 13 belirtisi"

Son dönemlerde sıkça duymaya baÅŸladığımız Narsistik kiÅŸilik bozukluÄŸu ise empati eksikliÄŸi, benmerkezcilik ve abartılı bir öz-önem duygusu ile ifade ediliyor. Narsist (özsevici) kiÅŸilik bozukluÄŸu, ergenlik ve erken yetiÅŸkinlik dönemlerinde ortaya çıkarak, sadece kiÅŸinin kendi hayatını deÄŸil iliÅŸkide olduÄŸu insanların hayatını da olumsuz etkileyebiliyor. Son yıllarda gençlerin sadece sosyal medyayı iletiÅŸim aracı olarak kullanması ile dijital oyun bağımlılığının narsist eÄŸilimlere yol açtığı düşünülüyor. Memorial Kayseri Hastanesi Psikoloji Bölümü’nden Uzm. Klinik Psk. Hande TaÅŸtekin, narsistik kiÅŸilik bozukluÄŸu ile ilgili bilgi verdi.  

Kişilik bozukluğu ergenlikte başlıyor

KiÅŸilik, kiÅŸinin kendisini ve çevresini algılama seviyesi ile iliÅŸki kurma biçimi ve düşünceleriyle ilgilidir.  Ergenlik ve gençlik döneminde baÅŸlayan ve uzun süre devam eden; aile, iÅŸ ve sosyal çevresinde sorunlara neden olan davranış ve uyum bozukluklarıdır. Kadınları ve erkekleri eÅŸit oranda etkileyen bu sorunun birçok çeÅŸidi bulunmaktadır. KiÅŸilik bozuklukları, psikolojik sorunların ortaya çıkmasına da neden olmaktadır. 

Kendilerini üstün görürler

Narsisizm, toplumdaki bazı bireylerin yükseltilmiÅŸ özgüven ile kendilerini sürekli diÄŸer insanlardan üstün görmesiyle ortaya çıkan bir kiÅŸilik bozukluÄŸudur. DiÄŸer insanlara göre kendilerini üstün görürler. Ancak bu özelliklere sahip olan tüm insanlarda kiÅŸilik bozukluÄŸu olmayabilir. Narsistik kiÅŸilik bozukluÄŸu taşıyan bireylerin çoÄŸunluÄŸu yükseltilmiÅŸ özgüven ve kendilerine besledikleri çarpıtılmış hayranlık ile yaÅŸamlarını sürdürür. Bu insanlar çevrelerinden de aynı ÅŸekilde hissettikleri bu duyguların çoÄŸaltılmasını beklerler. ÇoÄŸunlukla benmerkezci kiÅŸilik özellikleri ile beraber empati yoksunluÄŸu, kiÅŸiliÄŸi fazlasıyla büyütme (abartma), baÅŸarıya ve güce bağımlı davranışlarla kendilerini belli ederler.  

Narsistik kiÅŸilik bozukluÄŸunun belirtileri 

Narsistik kiÅŸilik bozukluÄŸu olan kiÅŸiler;

1.Kendini eleştirilerin üstünde görür.

2.Manipüle edici davranışlar sergiler.

3.Diğer bireyleri kendi kazanımları için kullanır.

4.Kendisiyle aynı statüye sahip insanlarla arkadaşlık kurmak ister. Fakat bu gerçekleştiğinde bile önde olma dürtüsü ile çevresiyle yarış halinde olur.

5.Kendi yetenek ve başarılarını abartıp, üstün görür.

6.Sürekli haklı çıkacağı ortamları yaratıp onaylanmak ister.

7.Sürekli övgü bekler ve bunun için baskı ortamı kurar.

8.Diğer insanları kendinden daha yeteneksiz, daha başarısız, daha az zeki ve daha az güzel bulur.

9.İnsanların kendine hizmet etme durumunda olduklarını varsayar.

10.Kendisini toplumun parçası olarak görse de bu toplumun içerisinde özel muameleyi hak ettiğini düşünüp, o toplumun en üstündeki kişi olduğunu iddia eder.

11.Başkaları üzerinden var olur.

12.Genellikle bu bozukluğun temelinde çocuklukta yaşanılan değersizlik ve sevgisizlik gibi kavramlar vardır.

13.Ne kadar dışarıya özgüven sahibi gözükse de, içinde kendine güven kavramı kırılgandır ve bunu göstermek en büyük korkusudur. 

Narsist, suçu başkalarında bulmada profesyoneldir

Narsistik kiÅŸilik bozukluÄŸu olanlar, sorun yaratan davranışlarını deÄŸiÅŸtirme konusunda aşırı dirençlidir. Narsist kiÅŸilik bozukluÄŸu olanlar, suçu baÅŸkalarında bulma konusunda profesyoneldirler. En küçük eleÅŸtiri bile anlaÅŸmazlığa, çatışmaya ve saldırgan davranışa dönüşebilir. Narsistik kiÅŸilik bozukluk, toplumun bütün kesimlerinde her yaÅŸtan insanda görülebilmektedir. Toplum içerisinde görülme oranları ise DSM-IV' e göre yüzde 6,2 olarak ifade edilmiÅŸtir. Yapılan araÅŸtırmalarda narsistik kiÅŸilik bozukluÄŸunun kadınlara göre erkeklerde daha yaygın görüldüğü belirlenmiÅŸtir. 

Yakın çevresine göre mükemmeldirler

Yakın iliÅŸkilerinde ve özellikle arkadaÅŸları tarafından ‘narsist’ bireyler baÅŸta mükemmel gözükür. Sevilen, baÅŸarılı, övülen bir kiÅŸilik yapısı sergiler. Fakat sevgiyi genellikle manipülatif davranışlar ile almaya çalışır. BaÅŸarıda üstün bir hırs ve baÅŸarısızlık anında ise suçlama davranışlarıyla ön plana çıkarlar. Bu sorunu yaÅŸayan kiÅŸiler genellikle aile ve evlilik konusunda karşısındaki insana deÄŸersizlik, yetersizlik gibi kavramları yükler ve kiÅŸiyi yalnızlaÅŸtırma politikasını kurarak üstünlük saÄŸlamaya çalışır. 

Pişmanlık bir zayıflık göstergesidir

Genellikle ilişkilerini emir ve komuta sistemine göre yürütmeye çalışır. Bunun dışına çıkıldığında öfkelenir ve agresif, pasif agresif davranışlar sergiler. Karşısındaki kişinin hayatı onu ilgilendirmez. Eğer ilgi gösteriyor ise genellikle bunu rütinsel gereklilik olarak gördüğü için yapar. Toplamda bütün ilişkisel boyutlar değerlendirildiğinde bu tip insanlar benmerkezci yapıdadır. Onlara göre pişmanlık bir zayıflık göstergesidir. Ancak nadiren de olsa hayatlarının bazı dönemlerinde pişmanlık yaşarlar. Pişmanlık yaşadıkları fark edildiğinde ise genelde kendilerini dışa kapatırlar.

Görünüşlerine önem verirler

Bu kişilik bozukluğunun tanısı ancak uzman bir klinik psikolog ya da psikiyatrist tarafından konulur. Kişinin mükemmeliyetçi, üstün başarılı yapısı, hatasız olma arzusu ve hatayı kabul etmeme davranışları, empati kuramaması, görünüşüne çok büyük önem vermesi ve dikkat çekici olma arzusu, sürekli çevresini eleştirmesinden dolayı ilişkilerinde yaşadığı zorlanmalar ve bunun sonucunda işlevsellik alanlarında bozulmaların meydana gelmesi tanı koymada yardımcı olmaktadır.

Temelinde güvensizlik duygusu var

Narsistik kiÅŸilik bozukluÄŸu olanlar genellikle çocukluk dönemlerinde yaÅŸadıkları sevgisizlik ve deÄŸersizlik duygularını barındırırlar ve her ne kadar aşırı özgüvenli görünse de bu aşırı özgüvenin temelinde güvensizlik duygusu vardır. Preston Ni, Pek çok narsist küçük, basit olaylara hemen üzülür, derinlerde acı çekmek istemese bile kendini 'çirkin ördek yavrusu' gibi hisseder diyerek konuyu özetlemiÅŸtir. Bu tip insanlar bazı dönemlerde sevgisini abartırken, bazen de sevdiÄŸini söylediÄŸi insanı deyim yerindeyse yerin dibine sokabilir. Özellikle iliÅŸkinin başında sevgi doluyken, zamanla iliÅŸkinin seyrini deÄŸiÅŸtirerek acımasız ve kibirli bir insan oluverirler. 

Uzun süreli psikoterapi tedavisi

Genellikle ilaçla tedavi edilmesi mümkün gözükmeyen bir bozukluktur. Narsistik kiÅŸilik bozukluÄŸu yaÅŸayan bireyler tedaviye dirençlidir. Bu yüzden tedavi uzun süreli psikoterapi yöntemiyle uzman bir klinik psikolog tarafından ele alınmalıdır. Terapi yöntemlerinde sıklıkla biliÅŸsel davranışçı terapi kullanılır. Terapistlerin en çok zorlandığı hastalık grubudur. Narsistik kiÅŸilik bozukluÄŸu olanların iyileÅŸmesi uzun bir terapi sürecine baÄŸlıdır. Ancak kiÅŸilik bozukluÄŸu nedeniyle ortaya çıkan kaygı bozukluÄŸu ve depresyon için ilaçlar verilmektedir. Ä°laçlar sayesinde kiÅŸilik bozukluÄŸunun diÄŸer sorunlara baÄŸlı olarak büyümesi engellenebilmektedir. 

Narsistik kişilik bozukluğu olan birine nasıl davranılmalı?

•Narsist bir insana karşı davranış sınırları belirgin hale getirilmelidir. 

•Duygusal ve psikolojik anlamda bütün manipülatif davranışları sınırlandırılmalı ve izin verilmemeli. 

•Onu kaybetme korkusu ile yaklaşıldığı gösterilmemeli ve hissettirilmemeli. 

•EÄŸer kiÅŸiyi kaybetme korkunuz varsa altında yatan neden de belirlenmeli. 

•Narsist bir insanın karşısında suçluluk, deÄŸersizlik, yetersizlik gibi duygulara kapılmamalıyız. Narsist kiÅŸiliÄŸin egosunu besleyici görev edinilmemeli. 

•Onu deÄŸiÅŸtirme ve düzeltme çabasına girilmemeli. 

•Narsist bir insana karşı olumlu ya da olumsuz hissedilen duygular net bir şekilde ifade edilmelidir.

Giriş: 26 Haziran 2021 | Güncelleme: 26 Haziran 2021 | Okunma: 316

Kaynak: Memorial Ä°letiÅŸim