"Göz Tembelliği Çocuğun Sosyal Gelişimine Zarar Veriyor"

O süreçte tedavi için geç kalınmış olabiliyor ve bu da bireylerin tüm yaÅŸamlarını olumsuz etkileyebiliyor. Bu nedenle bebeklerin ve çocukların detaylı göz muayenesi olması ve düzenli takiplerin aksatılmaması önem taşıyor. Memorial ÅžiÅŸli Hastanesi Göz Merkezi'nden Prof. Dr. Dilek Erkan, çocuklarda göz tembelliÄŸi ve tedavisi hakkında bilgi verdi. 

Ambliyopi, halk arasında göz tembelliÄŸi olarak bilinen hastalık, bir yapısal bozukluk bulunmamasına raÄŸmen erken çocukluk döneminde görme duyusunun normal geliÅŸiminin engellenmesi sonucunda bir gözde, nadiren de her iki gözde ortaya çıkan görme azlığıdır. Çocukluk çağında fark edilip tedavi edilemeyen göz tembelliÄŸi, eriÅŸkin dönemde artık tedavisi mümkün olmayan kalıcı görme azlığı, üç boyutlu görme yeteneÄŸinin kaybı ve göz kayması ile sonuçlanır. Yapılan araÅŸtırmalar bir gözü tembel olan kiÅŸilerin travmaya baÄŸlı olarak saÄŸlam gözlerini kaybetme risklerinin arttığını ortaya koymuÅŸtur. 

Görsel sistem geliÅŸimi 10 yaÅŸa kadar devam ediyor 

Göz tembelliÄŸinin toplumda görülme sıklığı yüzde 2-4 oranındadır. YenidoÄŸan bebeklerin görmesi görsel sistemleri geliÅŸtikçe artar. Görsel sistemin geliÅŸimi erken çocukluk döneminde özellikle ilk 2 yılda çok hızlıdır ve bu geliÅŸim 9-10 yaşına kadar devam eder. Normal bir görsel geliÅŸim için bu süreçteki çocuklarda her iki gözde de görmenin eÅŸit ve iyi olması gerekir.  Bu süreçteki bir çocukta normal görsel geliÅŸimi bozacak her türlü durum göz tembelliÄŸi ile sonuçlanacaktır. Bu nedenle göz tembelliÄŸinin erken tanısı ve tedavisi çok önemlidir. 

Göz tembelliÄŸine yol açan nedenler 

•Kırma kusurları  (Bir gözde diÄŸer göze oranla daha yüksek bir kırma kusurunun olması veya her iki gözde yüksek kırma kusurunun olması)

•Şaşılık 

•Görsel uyaran yokluÄŸu ya da zayıflığı (Göz bebeÄŸini örten kapak düşüklüğü, gözün saydam tabakasında bulanıklık, doÄŸumsal katarakt vb.) 

•Ailede göz tembelliÄŸi ya da ÅŸaşılık varlığı 

•Prematüre doğum ya da düşük doğum ağırlığı da birer risk faktörüdür

Hastalığı aile fark edemeyebilir

Göz tembelliğinin ebeveynler tarafından tespit edilebilmesi oldukça güçtür. Özellikle kırma kusuruna bağlı bir göz tembelliğinde kayma yok ise aile durumu fark edemeyebilir. Keza çocuklar, tembellik çoğu zaman bir gözlerinde olduğundan ve diğer gözleri de iyi gördüğünden görme azlığından yakınmazlar.

Görme bozukluğu sosyal gelişime de olumsuz yansıyor

SaÄŸlıklı ve iyi gören gözler çocuÄŸun geliÅŸiminde kritik öneme sahiptir. Görme bozukluÄŸu çocukta vücut ve denge geliÅŸiminin yanı sıra algılama, iletiÅŸim becerileri ve sosyal geliÅŸimi de olumsuz yönde etkileyebilecek çok ciddi bir durumdur. Bunun için çocuÄŸa periyodik olarak göz muayenesi yapılmalıdır. Çocuklarda erken göz muayenesi göz problemlerinin erken tanısının yanı sıra bazı sistemik hastalıklara ait ipuçlarının yakalanabilmesi açısından da önem taşır. 

Göz tembelliğinin tedavi süreci ile ilgili bilmeniz gerekenler

•İlk aÅŸama, tembelliÄŸe yol açan nedenin ortadan kaldırılmasıdır. Kapak düşüklüğü, katarakt gibi durumlar gerekli giriÅŸimlerle en kısa zamanda düzeltilmeli, kırma kusurları için hemen uygun gözlük ya da bazı durumlarda kontakt lens verilmelidir. 

•Bu yöntemlerle görme istenen düzeyde artırılamıyorsa iyi gören göze belirli sürelerle kapama yapılarak çocuÄŸun tembel gözünü kullanmaya zorlanması hedeflenir. Kapama süresi ve kapama süresinin ne kadar devam edileceÄŸi çocuÄŸun yaşı ve tembelliÄŸin derinliÄŸine göre hekim tarafından belirlenir. 

•Kapama tedavisine uyum sağlanamadığı durumlarda ise bazı damlalar ya da gözlük camları ile sağlam gözün görmesi bozularak çocuk tembel gözüyle görmeye zorlanır.

•Tedavinin başarısında hekim, aile ve çocuk arasındaki uyum ve işbirliği çok önemlidir.

•Tedavi ile göz tembelliÄŸi düzelse bile nüksetme olasılığı nedeniyle çocuklar 10-12 yaÅŸa kadar yakın takipte olmalıdır. 

•Göz tembelliği tedavisindeki arayışlar ve araştırmalar devam etmektedir ancak günümüzde hala en etkin tedavi yöntemi kapamadır. Göz tembelliğinde tedaviye ne kadar erken yaşta başlanırsa başarı oranı o kadar yüksektir.

Tüm bebekler mutlaka göz muayenesinden geçmeli

Yeni doÄŸan bebeklerde gözlerin saydam ve paralel olduÄŸu kontrol edilmeli; çocuk doktoru,  aile hekimi ya da aile tarafından aksi bir durum fark edilirse mutlaka bir göz hastalıkları uzmanına baÅŸvurulmalıdır. Tüm bebekler hayatlarının ilk yılında bir göz hekimi tarafından muayene edilmiÅŸ olmalıdır. Bu ilk muayeneyi takiben tüm çocuklara sırasıyla 3-3,5 yaÅŸ civarında, 5 yaşında ve sonrasında da 1-2 yıllık aralıklarla göz muayenesi yapılmalıdır. Göz hekimi bu muayenelerde bebeÄŸin ya da çocuÄŸun kırılma kusurunun derecesini ölçerek göz tembelliÄŸi geliÅŸme riski olan çocukları daha yakın takibe alacak ve tembellik geliÅŸimini de önlemiÅŸ olacaktır.

Giriş: 14 Mayıs 2024 | Güncelleme: 14 Mayıs 2024 | Okunma: 190

Kaynak: Memorial Marka ve Ä°letiÅŸim