"Engelli ailelerinin desteğe ihtiyacı var"

Çelik işitme engelli bireylere öğrenci koçluğu da yaparak, onları işaret dili ile üniversite sınavına hazırlıyor, sosyal becerilerini geliştiriyor. Üniversitede Sosyal Hizmet Uzmanlığı okurken gerekli olabilir diye işaret dili öğrenen Ümmü Çelik, 10 yıldır işitme engellilere yönelik eğitim; işitme engelli, otistik engelli ve ağır engelli bireylerin ailelerine yönelik de aile danışmanlığı hizmeti veriyor.

Sosyal hizmet uzmanlığının yanı sıra Sosyoloji bölümünü de bitiren Ümmü Çelik, Diyanet İşleri Başkanlığı çatısında işitme engellilere 9 yıl Kur’an kursu ve din bilgisi eğitimi verdikten sonra bu alanda önemli bir deneyim kazandığını, bu dönemde işitme engelliler ve ailelerinin duygu dünyasına girip onları yakından tanıdığını ve ihtiyaçlarını çok iyi gördüğünü ifade etti.

Daha sonra Özel Eğitim Merkezinde otistik engelli ve ağır engelli ailelerine aile danışmanlığı yaptığını kaydeden Ümmü Çelik, bu grupta bakıcı konumundaki aile bireylerinin ciddi desteğe ihtiyacı olduğunu ifade etti.

Ümmü Çelik işitme engelli bireyin olduğu ailelerde yaşanan iletişim problemleri ile ilgili şunları söyledi:

Ä°ÅŸitme engelli ailelerde yaÅŸanan sorunlar

Ä°ÅŸitme engellide maÄŸdurun, desteÄŸe ihtiyacı olan kiÅŸinin engellinin kendisi olduÄŸunu görüyoruz. Fakat ailenin tamamı iÅŸitme engelli ise baÅŸka bir boyutta ihtiyaç doÄŸuyor. Çocuk iÅŸitme engelli, anne baba saÄŸlıklı ise burada da iÅŸitme engelli ile ailedeki diÄŸer kiÅŸiler arasında ayrışma oluyor, engelli birey maÄŸdur oluyor. Anne baba iÅŸitme engelli, çocuk saÄŸlıklı ise yine orada bir kopuÅŸ oluyor. Bu kez anne-baba çocukla irtibat kuramıyorlar. Bebekken çocuÄŸun aÄŸlamasını duyamıyorlar, uyandığını fark edemiyorlar. Bu nedenle okul çağına gelene kadar çocukla babaanne, anneanne, teyze, hala, dede gibi bir baÅŸka aile bireyi ilgileniyor. Evde bakma imkanı yoksa, çocuk bakıcı durumundaki akrabasının evine gittiÄŸinden anne babanın sevgisinden mahrum kalıyor. Bu en son isteyeceÄŸimiz ÅŸeylerden birisi. Çocuk duygusal yoksunluk yaşıyor. Anne tabii ki yanına gidip geliyor, seviyor ama yanında olması ile aynı ÅŸey deÄŸil. ÇocuÄŸu kontrol edebilecek saÄŸlıklı bir bireye ihtiyaç var. Her ÅŸekilde bir maÄŸduriyet yaÅŸanıyor. 

Ağır engellilerin ve Otistik engelli ailelerin problemleri

Zihinsel engelli ya da ağır engelli çocuğa sahip olan ailede de mağdur maalesef bakıcı konumundaki aile bireyi oluyor. Bu da anne, baba veya anne baba yoksa diğer aile büyükleri dede, nine oluyor. Onlara aile danışmanlığı hizmeti veriyorum. Çocukla nasıl irtibatta kalabileceği, nasıl sağlıklı iletişim kuracağı, bakım yaparken kendini nasıl diri tutacağı konusunda yardımcı oluyorum. Kendilerini güçlendirmeleri ve bu durumdan mümkün olduğunca az olumsuz etkilenmeleri adına çalışmalar yapıyorum.

En çok üzüldükleri yalnız bırakılmak

En çok üzüldükleri nokta yalnız olmak. DiÄŸer aile fertleriyle yeterli etkileÅŸimde bulunamıyorlar. Akrabalardan soyutlanabilme durumları var. Ailenin diÄŸer bireyleriyle kısıtlı zaman geçiriyor. Ayrıca bakıcı kendisine özel zaman ayıramıyor. Lavabo, banyo gibi ihtiyaçlarını bile apar topar yapıyorlar. Yükünü hafifletmek adına diÄŸer aile bireylerinin, haftada 2 gün, birer saat engelli bireyin bakımını üstlenmesi, ihtiyacını karşılaması gerekiyor. Birinci derece akraba diÄŸer aile fertlerinin varlığına ihtiyaç var. Sadece tek başına yürümek bile ona iyi geliyor. Bakan kiÅŸinindinlenmeye, ilgilenilmeye ihtiyacı var. ÖrneÄŸin faturası ödenebilir, alışveriÅŸi yapılabilir. Ya onun yerine bunları yapmak ya da kendi iÅŸini görüp gelmesi için ona zaman temin etmek yani engellinin bakımını bir süreliÄŸine üstlenmek gerekiyor.Anlaşılmadığını düşünmesi içten içe kırılmalarına sebep oluyor. Küsüp içlerine kapanıyorlar. Engelli ailenin evdeki saÄŸlıklı bireyleri ile ilgili farkındalığının oluÅŸması gerekiyor. 

Engelli ailede sağlıklı çocuğun durumu

Engelli birey olan evlerde saÄŸlıklı çocuk erken büyümek zorunda kalıyor. Kendi başına olgunlaşıyor zorunda. Maalesef o da maÄŸdur oluyor. AÄŸabey engelliyse küçük kardeÅŸ kendi başına büyümeye çalışırmış gibi oluyor. Onun da engelli çocuk kadar ihtiyacı var.Duygusal geliÅŸiminin aÅŸamalarını saÄŸlıklı bir ÅŸekilde tamamlaması gerekiyor. Ä°htiyaçlarını tam alamadan 1-2-3-4 yaşındaki aÅŸamaları tek başına aÅŸmak zorunda kalıyor. Bu nedenleya hırçın ve agresifbir kiÅŸilik olarak karşımıza çıkıyor, ya da sessiz fedakar bir birey oluyor. Kendine fedakar bir kimlik oluÅŸturuyor. 

Öğrenci koçluğu, duygusal yoksunluğu yaşayan çocukların agresifliğini düzeltmek. Aile ile de çocukla ayrı çalışıyoruz. Anne-baba ve çocuk arasında dengeyi sağlamaya çalışıyoruz.

İşitme engelliler için işaret dili ile üniversiteye hazırlık

Daha önce Diyanet çatısı altında işitme engellilere Kuran kursu ve dini bilgiler veren, onların sosyal becerilerini geliştiren Ümmü Çelik, şimdi kendi ofisinde işitme engelli öğrencilere yaşam koçluğu ve öğrenci koçluğu yapıyor. Onları işaret dili ile üniversite sınavına hazırlıyor.

Ãœmmü Çelik, iÅŸitme engelli çocuklar arasında önü açık ve akademik kariyer yapabilecek yetenekte çocuklar olduÄŸunu ifade ederek, fırsat verildiÄŸinde baÅŸarılı olduklarını söyledi. 

İşitme engelli eğer doğuştan işitme engelli ise ses bilgisi olmadığı ve okuduğunu anlamlandıramadığı için tek başına ders çalışmasının veya üniversiteye hazırlanmasının mümkün olmadığını kaydeden Çelik, İşitme engellilerin kavram karşılığı şeması oluşmuyor. Okuyamıyor, okuduğunu anlamlandıramıyor. Bu nedenle ancak işaret dili ile öğrenebilirler. Bu nedenle işitme engelli öğrencilere derslerini işaret dili ile aktarıyorum. Ayrıca sınav kaygılarını aşağı çekmeye yönelik çalışmalar yapıyorum. Hem akademik destek oluyorum hem de günlük yaşam becerilerini geliştirmeye çalışıyorum. Anne-babalarıyla olan sevgi bağını güçlendirmelerini ve sağlıklı iletişimini kurmalarını sağlıyorum. Ayrıca isteyen işitme engelli bireylere dini bilgi aktarımı yapıyorum. Temel dini bilgilerin yanı sıra, iyi insan nasıl olunur. İyi Müslüman nasıl olunur, İyi arkadaş, iyi evlat nasıl olunur, Bu bilgileri veriyorum.

Onlar da beyaz yakalı olmak istiyor

İşitme engellilerin Sizden bir şey olmaz yaklaşımını hak etmediğini vurgulayan Ümmü Çelik, işitme engelli çocuk ve gençlerin sadece sportif yönleri ve yeteneklerinin ön plana çıkarılmaya çalışıldığını dile getirdi. Çelik, Tabii ki onlar da önemli ama akademik olarak ilerlemek isteyenler de var. Onlar da beyaz yakalı olmak istiyorlar. Çocuklar yapabilirliğine göre yönlendirilebilir. Eskişehir'de işitme engelliler için bir meslek yüksekokulu var. Daha başka üniversite bölümleri de açılabilir. Hayat yolculuklarında, yol haritalarında, yönelimlerine, becerilerine göre yönlendirilebilirler.

Aile ve çiftlere danışmanlık

Aile Danışmanı, Sosyal Hizmet Uzmanı ve Sosyolog Ümmü Çelik, engelli ve ailelerinin dünyasını yakından bilmesine karşın sadece onlarla çalışmıyor. Bireylere ve çiftlere ofisinde aile danışmanlığı hizmeti veriyor. Ümmü Çelik özellikle iletişim problemi yaşayan çiftlerle, duygusal yoksunluk yaşayan ve hayatta bir şeylerin yolunda gitmediğini düşünen bireylerle çalışmalar yapıyor.

Giriş: 12 Ocak 2024 | Güncelleme: 12 Ocak 2024 | Okunma: 575

Kaynak: Karadeniz Sağlık Ajansı