"Adet Öncesi Gerginliğe Karşı 8 Öneri"

Toplumda adet öncesi gerginlik sendromu olarak da ifade edilen Premenstrüel Sendrom (PMS), kadınların günlük yaÅŸamlarını olumsuz etkiliyor. Sendrom görülen kadınların karşılaÅŸtığı ÅŸikayetler, bulundukları yaÅŸam alanlarına göre de farklılık gösterebiliyor. Åžehir hayatının içinde yaÅŸayanlarda psikolojik belirtiler daha fazla görülürken, kırsal alanda doÄŸal hayatın içinde bulunanlarda ağırlıklı olarak fiziksel bulgular ön plana çıkıyor. PMS'nin olumsuz etkileri, yaÅŸam tarzında yapılacak deÄŸiÅŸikliklerle ve ilaçlarla hafifletilebiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Kadın Hastalıkları ve DoÄŸum Bölümü'nden Op. Dr. Figen BeÅŸyaprak, adet öncesi gerginlik sendromu ve tedavi yöntemleri ile ilgili bilgi verdi. 

Kadınların yüzde 80'ini etkiliyor

Dünyada kadın nüfusunun yaklaşık yüzde 80'ini etkileyen Premenstrüel Sendrom (PMS), genellikle yumurtlama evresinden sonra başlayıp, adet kanamasına kadar devam etmektedir. Kadınların çoğunda hafif seyreden belirtiler, yüzde 5'lik dilimde yer alan kadınlarda şiddetli bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Belirtilerin çok aşırı şiddetli olduğu durumlar ise Premensturel Disforik Bozukluk veya Geç Luteal Faz Bozukluğu adıyla bir psikiyatrik rahatsızlık olarak adlandırılmaktadır.

Hormon değişikliğine duyarlılık sebepler arasında bulunuyor

Bu sendromun nedeni tam olarak belirlenememekle birlikte, yapılan güncel araÅŸtırmalarda merkezi sinir sisteminde oluÅŸan duyarlılık varsayımı sebep olarak gösterilmektedir. Yani PMS’nin nedeni; kadınlarda bu dönemde ortaya çıkan hormonların dengesizliÄŸinden çok, hormonlardaki normal olan deÄŸiÅŸikliklere karşı vücudun aşırı duyarlılık geliÅŸtirmesi olarak görülmektedir. Hormon deÄŸiÅŸikliÄŸine karşı duyarlı olan kadınlarda bu durum birçok etkene baÄŸlı olup, kısmen de genetik geçiÅŸli olabilmektedir. 

Hem fiziksel hem de ruhsal belirtiler ortaya çıkıyor 

En sık düzenli adet görülen dönem olan üreme çağındaki kadınlarda izlenen adet öncesi gerginlik sendromunun belirtileri, ruhsal, davranışsal ve fiziksel olmak üzere sınıflandırılmaktadır. Ruhsal ve davranışsal belirtiler arasında; depresyon, halsizlik, aşırı uyuma isteÄŸi, cinsel istek artışı, sinirlilik, gerginlik kaygı ve dikkat azlığı, iÅŸtah deÄŸiÅŸiklikleri ve yemek istekleri yer almaktadır. Memelerin büyümesi ve hassaslaÅŸması, ödem, baÅŸ aÄŸrısı, kabızlık ve ishal, aşırı susama, ciltte akne ve karın aÄŸrısı da fiziksel belirtileri oluÅŸturmaktadır. 

Psikolojik yaklaşımlar ve ilaç tedavileri uygulanabiliyor

PMS tedavisinin asıl amacı, belirtilerin azaltılması ve kiÅŸinin yaÅŸam kalitesinin artırılmasıdır. Hastalığın tedavisi ise ilaç ve psikolojik yaklaşımlar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. 

•Psikolojik yaklaşımlar: Genellikle hafif düzeyde belirtisi olan kadınlarda psikoeÄŸitim ve yaÅŸam tarzı düzenlenmesi önlemleri yeterli olmaktadır. Bununla birlikte egzersiz, gevÅŸeme ve biliÅŸsel davranışçı terapi tavsiye edilir. 

•Doğum kontrol hapları: Eğer hastanın premensturel belirtileri gebeliği önleyici ilaç kullanımından sonra başlamışsa veya kötüleşmişse o zaman başka bir preparata geçilmesi veya başka bir doğum kontrol yöntemi uygulanması yararlı olur.

•İlaç tedavisi: Adet öncesi gerginlik sendromunda (PMS) en sık kullanılan ilaçlar patofizyolojide de etkili olduÄŸu düşünülen serotonin üzerinden etki yapan, serotonin geri alımı engelleyici gruptan antidepresan ilaçlardır. 

•Hormonal tedavi: PMS'de kullanılan biyolojik tedavilerden bir diÄŸeri ise hormonal tedavilerdir. Hormonal tedavi stratejileri adet öncesi belirtilerin, adet döngüsündeki hormonal deÄŸiÅŸikliklerle iliÅŸkili olması temeline dayalıdırlar ve çoÄŸunda amaç yumurtlamanın baskılanmasıdır. 

•Beslenme ve yaÅŸam tarzı deÄŸiÅŸiklikleri: PMS'de bazı diyet takviyeleri de önerilmektedir. Ancak bazı istisnalar hariç olmak üzere bu takviyelerin etkili olduÄŸunu gösteren bilimsel kanıtlar azdır. Bu hastalara B6 vitamini, magnezyum, kalsiyum ve d vitamini takviyesi önerilir. Umut veren ajanlar arasında kalsiyum takviyesi, vitamin B6 (pyridoxine) takviyesi, özellikle pelvik aÄŸrı eÅŸlik ediyorsa B1 ve vitamin E, kompleks karbohidratlardan oluÅŸan diyet ve vitex agnus castus (Hayıt AÄŸacı) kullanımı bulunmaktadır. Günlük 80 mg vitamin B6 alan kadınlarda psikiyatrik belirtilerde azalma saptanmıştır. 

Adet öncesi gerginlik sendromunu bu önerilerle daha rahat geçirebilirsiniz:

1.PMS yaşayanlar öncelikle yaşam şeklini değiştirmeli ve alışkanlıklarını farklılaştırmalı

2.Alkol, sigara, tuz, kahve ve ÅŸeker gibi tüketimlerden uzak durulmalı ya da kısıtlanmalı 

3.Hareketli yaÅŸam tarzı benimsenmeli, fiziksel aktiviteler düzenli ÅŸekilde yapılmalı 

4.Besin olarak tüketimin yanı sıra vitamin ve mineraller takviye olarak alınmalı

5.Uyku düzeni stabil olmalı, yatma ve uyanma saatleri mümkün olduÄŸunca deÄŸiÅŸtirilmemeli ve uyku kalitesi saÄŸlanmalı 

6.Hem PMS belirtilerine olan dikkati dağıtmak hem de stresi azaltmak için sosyal aktivitelere katılım sağlanmalı hem de farkı alanlarda uğraşlar edinilmeli

7.PMS döneminde ortaya çıkan şişliklerin atılması için bol su içilmeli ve dengeli beslenmeye özen gösterilmeli, ihtiyaç halinde hormonal değişimleri azaltmak için doğum kontrol hapı başlanmalı

8.Kronik yorgunluk sendromu, tiroid bozuklukları, depresyon ve anksiyete gibi duygudurum bozuklukları gibi bazı rahatsızlıkların belirtileri adet öncesi gerginlik sendromuna benzeyebilir.  Bu hastalıkların ayırıcı tanısını yapabilmek için bazı testler yapılıp, ona göre tedaviler uygulanmalı

Giriş: 26 Ağustos 2022 | Güncelleme: 26 Ağustos 2022 | Okunma: 398

Kaynak: Memorial Ä°letiÅŸim